Mokry kaszel jest pożądany i nie powinno się go hamować. Zamiast tego należy podjąć działania zmierzające do poprawy efektywności kaszlu. W tym celu można zastosować np. syrop na kaszel mokry lub dowolny inny lek wykrztuśny. Jak stosować leki o wykrztuśnym działaniu? O czym należy pamiętać podczas ich przyjmowania?

Kiedy stosować lek wykrztuśny?

Lek wykrztuśny znajduje zastosowanie w leczeniu kaszlu produktywnego¹, potocznie nazywanego mokrym. Nie powinno się go przyjmować przy kaszlu suchym. Dlatego tak ważne jest, aby umieć prawidłowo rozpoznać rodzaj kaszlu. Jak odróżnić kaszel suchy od mokrego?

Ze względu na charakter wyróżnia się dwa typy kaszlu: suchy i mokry. Kaszel suchy przebiega bez odkrztuszania wydzieliny, która z kolei jest odkrztuszana przy kaszlu mokrym. Odkrztuszaną wydzielinę nazywa się fachowo plwociną¹. Kaszel mokry jest głęboki i wyraźnie słychać, że odrywa się flegma.

Lek wykrztuśny – jak działa?

Głównym zadaniem leków wykrztuśnych jest rozrzedzanie gęstego śluzu, który zalega w drogach oddechowych². Dzięki temu zwiększa się ilość wydzieliny, a zarazem plwocin. Przy okazji wzmaga to odruchy kaszlowe. Wybrane leki wykrztuśne dodatkowo usprawniają ruchliwość nabłonka rzęskowego, co pozwala organizmowi szybciej pozbyć się chorobotwórczych drobnoustrojów³. Śluz staje się mniej gęsty i lepki, ognisko zapalne zostaje złagodzone, a dalszy rozwój infekcji zahamowany.

Jakie leki na kaszel mokry?

Leki wykrztuśne różnią się mechanizmem działania. Do łagodzenia kaszlu mokrego służą⁴:

• leki mukolityczne – zmniejszają lepkość wydzieliny i ją upłynniają,
• leki mukokinetyczne – pobudzają ruchliwość nabłonka rzęskowego,
• leki sekretolityczne – upłynniają wydzielinę.

Co zawierają leki wykrztuśne?

Na rynku znajdują się różne grupy leków rozrzedzających wydzielinę oskrzelową. Należą do nich⁵:

• acetylocysteina i jej pochodne,
• ambroksol,
• bromheksyna,
• erdosteina,
• karbocysteina,
• mesna.

Informację o zawartości powyższych substancji w danym leku znaleźć można na opakowaniu i w ulotce.

Choć poszczególne grupy leków mają różne mechanizmy działania, to wszystkie powodują upłynnienie wydzieliny z dróg oddechowych. O tym, jak organizm zareaguje na lek wykrztuśny, decyduje nie tylko siła jego działania, ale także indywidualna odpowiedź chorego na leczenie⁵.

Leki wykrztuśne – forma i sposób przyjmowania

Lek wykrztuśny najczęściej kojarzy się z syropem i słusznie, ponieważ mnóstwo leków z tej kategorii przybiera właśnie taką postać. Warto mieć jednak świadomość, że na rynku dostępne są także inne formy leków, które, choć występują w innej postaci, to wykazują dokładnie takie samo działanie jak syrop. Przykładem są choćby tabletki wykrztuśne. Nie ma zatem większego znaczenia, na jaki lek wykrztuśny na mokry kaszel się zdecydujemy. Najważniejsze, by produkt był łatwy do podania, co jest szczególnie istotne w przypadku dzieci.

O czym pamiętać podczas przyjmowania leków wykrztuśnych?

Wiele leków wykrztuśnych dostępnych jest w aptece bez recepty. Choć można przyjmować je samemu bez konsultacji z lekarzem, szczególnie wtedy, gdy nasze samopoczucie jest ogólnie dobre, a żadne inne objawy nam nie dokuczają lub nie są aż tak nasilone, to trzeba przy tym ściśle przestrzegać zaleceń z ulotki dołączonej do opakowania. Jedno z najważniejszych dotyczy pory przyjmowania.

Leków wykrztuśnych nie powinno się stosować na noc. Ich przyjęcie przed snem może sprawić, że zamiast spokojnie zasnąć i wypocząć, będziemy się ciągle budzić przez silny kaszel.

Kolejna kwestia jest taka, że w przypadku braku skuteczności leku wykrztuśnego po kilku dniach stosowania warto skonsultować się z lekarzem. Do specjalisty należy udać się wtedy, gdy w plwocinie jest krew, a silny kaszel powoduje duszności, jak również w przypadku pojawienia się innych objawów choroby, np. gorączki.

Bibliografia:

1. Jankowski M., Kaszel, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2017.
2. Schönknecht, K., Krauss, H. i in., Leczenie kaszlu w przebiegu infekcji dróg oddechowych – efekt połączenia związków czynnych pochodzenia naturalnego z tymolem, Wiadomości Lekarskie, 2016, 69,6.
3. Mrówka-Kata, K., Kata, D. i in., Miejsce leków mukolitycznych w leczeniu schorzeń górnych dróg oddechowych, Forum Medycyny Rodzinnej, 2010, 4, 1.
4. Doniec, Z., Mastalerz-Migas, A., Rekomendacje postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w kaszlu u dzieci dla lekarzy POZ, Lekarz POZ, 2016, 4.
5. Witkiewicz I., Leki rozrzedzające wydzielinę oskrzelową, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2014.